زمین شناسی، دگرسانی، کانی سازی و ژئوشیمی محدوده ی خونیک، جنوب بیرجند

منطقه­ی خونیک در شرق ایران و در 106 کیلومتری جنوب­ بیرجند واقع شده­ است. پی­جویی اولیه در این منطقه با پردازش داده­های ماهواره­ای آستر  به روش نقشه­برداری زاویه­ی طیفی برای مشخص کردن زون­های احتمالی دگرسانی صورت گرفت، که براساس مشاهدات صحرایی، نتایج رضایت بخشی را فراهم کرد. این گستره­ شامل برونزدهایی از آتشفشانی­های پالئوسن- ائوسن بود که واحدهای متعدد نیمه­عمیق با ترکیب حدواسط به حالت تلسکوپی در آن­ها نفوذ کرده­اند. دگرسانی با برخی از این واحد­ها در ارتباط است. دگرسانی­های اصلی شامل پروپیلیتیک، آرژیلیک و سریسیتیک می­شوند. کانی­سازی در سطح به صورت افشان و برش گرمابی مشاهده می­شود. حداکثر مقدار پراکندگی عناصر طلا، نقره و آرسنیک در رسوب­های آبراهه ای در مناطقی است که در بالادست آن زون­های دگرسانی پروپیلیتیک، آرژیلیک- سیلیسی و برش گرمابی وجود دارند. گستره­ی تغییرات عناصر در نمونه­های ژئوشیمیایی بر مبنای سنگ به صورت زیر است: طلا 2 تا 4600 میلی­گرم در تن، نقره 40 تا 9080 میلی گرم بر تن، آرسنیک 7 تا 134 گرم بر تن، مس 21 تا 601 گرم بر تن، ، سرب 4 تا 1485 گرم بر تن،. بیشترین میزان طلا و نقره در واحدهای هورنبلند مونزودیوریت پورفیری و مونزونیت پورفیری دیده می­شوند.  نوع کانی­سازی که به­صورت پراکنده و همراه با برش گرمابی است، گسترش دگرسانی ها و نیز ارتباط آن­ها با سنگ شناسی و زمین شناسی ساختاری، نشانه­ی حضور یک کانسار نوع طلای اپی ترمال است.